Zmiany typu Modic
W wynikach wielu badań MRI kręgosłupa obserwujemy często zmiany typu Modic. Czym właściwie one są i czy są groźne?
Najprościej mówiąc, są to zmiany sygnału rezonansu magnetycznego MRI w trzonach kręgowych a dokładniej w pobliżu ich płytek granicznych które dotyczą szpiku kostnego. Zmiany te najczęściej obserwowane są w dolnych segmentach odcinka lędźwiowego kręgosłupa i są powszechne wśród populacji cierpiącej na dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego (LBP). Szacuje się iż, u osób cierpiących z powodu bólu występują w 18 – 55 %, natomiast w populacji bezobjawowej obserwuje się je u 12-13%.
W zależności od etapu zmian przyjmuje się trzystopniową klasyfikację Modic (MC) od 1 do 3. Przypuszcza się, że reprezentują one początkowe zapalenie (MC-1), które ostatecznie prowadzi do zwyrodnienia tkanki tłuszczowej (MC-2), a następnie zwapnienia w płycie końcowej i trzonie kręgowym (MC-3) co w ostateczności staje się przyczyną dolegliwości bólowych.
Zmiany typu Modic 1 (MC1) oznaczają obrzęk trzonów kręgowych, który jest wywołany zapaleniem. Określany jest on jako reaktywny obrzęk szpiku kostnego, który składa się głównie z włóknistej tkanki naczyniowej. Zmiany te same w sobie nie są przyczyną dolegliwości bólowych lecz często towarzyszą zmianą degeneracyjnym krążków międzykręgowych.
Zmiany typu Modic 2 (MC2) oznaczają stłuszczenie szpiku kostnego tzw żółty tłuszcz. Występują one w przypadku dłużej trwających zmian degeneracyjnych krążków międzykręgowych .
Zmiany typu Modic 3 (MC3) oznaczają stwardnienie blaszek granicznych trzonów kręgowych czyli ich sklerotyzację. W praktyce oznacza to, iż trwający proces zwyrodnieniowy trwał dość długo i spowodował nieodwracalną, strukturalną przebudowę trzonów.
Na dzień dzisiejszy nie jest do końca jasna przyczyna powstawania wyżej wymienionych zmian. Literatura podaje dwa możliwe mechanizmy.
- Mechanizm uszkodzenia mechanicznego, w którym zmiany degeneracyjne krążka międzykręgowego powodują stopniową utratę miękkiego materiału jądrowego konsekwencją czego jest zmniejszenie wysokości dysku i ciśnienia hydrostatycznego z następującym po tym zwieszeniem sił ścinających na płytkach granicznych. Obserwowane w takim przypadku zmiany MC mogą reprezentować obrzęk wtórny do zmian w płytkach granicznych lub być wynikiem procesu zapalnego z uszkodzonego jądra miażdżystego.
- Mechanizm bakteryjny. Po rozdarciu zewnętrznych włókien pierścienia wokół wyciskanego materiału jądrowego rozwija się przepuklina dysku, nowa kapilarizacja i stan zapalny. Poprzez tę tkankę bakterie beztlenowe mogą powodować powoli rozwijającą się infekcję o niskiej zjadliwości. MC może być widocznymi objawami stanu zapalnego i obrzęku otaczającego tę infekcję.
Ewolucja zmian MC jest niejasna i niepewna. Wiadomo natomiast, że może trwać lata. Oprócz choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa zmiany te obserwuje się również w przebiegu różnych chorób zakaźnych i immunologicznych takich jak infekcje kostne, zapalenie kości, zesztywniające zapalenie kręgosłupa (ZZSK).
Co ciekawe, część specjalistów traktuje pacjentów z MC niejako jako podgrupę LBP. Interesujący również jest fakt, iż ostatnie badania przeprowadzane na MRI o wyższych wartościach indukcji nie wskazują żadnych parametrów klinicznych odróżniających pacjentów cierpiących z powodu LBP z i bez zmian typu MC. Zauważono również po 13 latach obserwacji, iż pacjenci ze zmianami typu MC znacznie rzadziej korzystały ze zwolnień lekarskich.
dr Michał Cichosz
specjalista fizjoterapii